Postmodern Yönetim Felsefesi Bağlamında İstihbarat Çarkının Dönüşümü

Abstract

Linguistik bağlamda modernizm sonrasına karşılık gelen postmodernizm kavramı her ne kadar ilk olarak sanat ve mimari alanında ortaya çıksa da kısa bir süre sonra sosyal dinamikleri ve kamusal/özel kurumları büyük ölçüde etkilemiştir. Bu açıdan dünya nezdinde büyük yankı uyandıran postmodern yönetim anlayışının, devletlerin bekası için büyük önem teşkil eden istihbarat çalışmalarını da etkilemiş olması şaşırtıcı değildir. Soğuk Savaş döneminin sonlarında standart bir istihbarat servisinin genel çalışma düzenini ortaya koyan istihbarat çarkı, bu bağlamda postmodern yönetim akımından etkilenen öznelerden biridir. Bu bağlamda postmodern yönetim paradigmasının istihbarat çarkını meydana getiren aşamaları hangi ölçüde (aktör, etkileşim, faaliyetlerin niceliği…) etkilediği temel araştırma sorusunu teşkil etmektedir. İstihbarat çarkı ortaya çıktığı dönemde istihbarat toplama sürecinin genel ve şematik bir izdüşümü olarak kabul görmüştür. Modernist bakış açısının en iyi tek yol (one best way) görüşünün izlerini bünyesinde taşıyan ve uzun süre boyunca kabul gören klasik istihbarat çarkı, birçok araştırmacıya göre güncelliğini yitirmiştir. Klasik istihbarat çarkının tek yönlü ve kalıplaşmış aşamaları günümüzde ihtiyaç duyulan hızlı ve esnek varyasyonlardan uzaktır. Klasik istihbarat çarkının sorgulanmaya başlandığı güncel durumda ortaya çıkan yeni model önerileri, çoğunlukla postmodern yönetim felsefesinin izlerini bünyesinde barındırmaktadır. Tek yönlü bir ilişkiden azade, esnek, her aşamaya her an müdahalenin olabileceği, değişken çevre koşullarına uyum sağlayabilen, katı bir hiyerarşinin olmadığı yeni istihbarat çarkı modelleri modernist yönetim yaklaşımından bir kopuşu temsil etmektedir. Nitekim çalışmanın argümanı klasik istihbarat çarkının modern yönetim anlayışı doğrultusunda kavramsallaştığı, çağdaş istihbarat çarkının ise postmodern yönetim paradigması savunuları doğrultusunda şekillendiğidir. Bu bağlamda çalışmanın amacı çağdaş istihbarat çarkı varyasyonlarının postmodern yönetim paradigması ile olan ilişkiselliğini gözler önüne sermektir.