GELEN TURİST SAYISININ EN FAZLA OLDUĞU 10 ÜLKEDE TURİZM İLE CO2 SALIMI ARASINDAKİ İLİŞKİ: PANEL FOURIER TODAYAMAMOTO NEDENSELLİK ANALİZİ

Abstract

Bu çalışma gelen turist sayısının en fazla olduğu 10 ülkede 1995-2018 döneminde turizm ile karbon dioksit (CO2) salımı arasındaki ilişkiyi test etmeyi amaçlamaktadır. Ampirik analiz uzun dönemde turizm ve CO2 salımı arasında eşbütünleşme ilişkisi olduğunu göstermektedir. Uzun dönem katsayılarını elde etmek için Genişletilmiş Ortalama Grup (AMG) uzun dönem tahmincisi kullanılmıştır. AMG tahmincine ait sonuçlar turizmin Fransa, Çin, İtalya ve Türkiye’de CO2 salımını arttırdığını; İspanya, Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Meksika, Almanya ve Tayland’da bu salımı azalttığını göstermektedir. Mevcut çalışmanın sonuçları, Fransa, Çin, İtalya ve Türkiye’de çevresel açıdan uluslararası turizm sektörünün ciddi bir şekilde dikkate alınması gerektiğini göstermektedir. Fourier TY Granger analizinden elde edilen sonuçlar İspanya, Türkiye ve Meksika’da turizmden CO2 salımına, Çin ve Almanya’da CO2 salımından turizme doğru ve ABD’de turizm ile CO2 salımı arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğunu göstermektedir. Fransa, İtalya, Tayland ve İngiltere’de herhangi bir nedensellik ilişkisine rastlanmamıştır. Panelin geneline bakıldığında ise turizm ile CO2 salımı arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu görülmektedir.