Türkçe Dersinde Bulmaca ile Kavram Öğretiminin Öğrenci Başarısına ve Derse Karşı Tutuma Etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı ortaokullarda kullanılan Türkçe dersi öğrenci çalışma kitaplarında bulmacaların yer alma sıklığını, bulmacaların ortaokul 5. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersinde kavram öğrenme düzeylerine ve derse karşı tutumlarına etkisini incelemektir. Bu çalışmada 2006-2007 eğitim-öğretim yılından itibaren ortaokullarda kullanılan Türkçe dersi öğrenci çalışma kitaplarının içerdiği bulmaca etkinlikleri doküman analizi yöntemiyle incelenmiştir. Araştırmacı tarafından ortaokul 5. sınıf Türkçe ders kitabındaki Sağlık, Spor ve Oyun ile Dünya ve Çevre adlı 7 ve 8. temalara ait okuma metinlerindeki kavramların öğretilmesine yönelik bulmaca etkinlikleri oluşturulmuştur. Araştırmada kontrol gruplu ön-test, son-test modeli ile betimsel tarama modelinin bir arada yürütüldüğü karma araştırma modeli kullanılmıştır. Çalışmada Sağlık, Spor ve Oyun ile Dünya ve Çevre adlı 7 ve 8. temalara ait okuma metinleri ve 2006-2007 eğitim-öğretim yılından itibaren okullarda kullanılan Türkçe ders kitapları örnekleme alınmıştır. Çalışmada nicel veriler, araştırmacı tarafından hazırlanan Kavram Öğretimi Başarı Testi, Bulmacaya Yönelik İlgi Anketi ve Türkçe Dersine Yönelik Tutum Ölçeği ile toplanmıştır. Kontrol grubunda dersler, seçilen temalardaki metinler ve çalışma kitaplarındaki etkinliklerle sınırlı tutularak işlenirken deney grubunda aynı temalardaki kavramların kavratılmasını sağlamak için araştırmacı tarafından hazırlanan bulmaca etkinlikleri kullanılarak işlenmiştir. Çalışma grubu Trabzon ilinde Yıldızlı Toki Ortaokulunun iki farklı 5. sınıf şubesindeki toplam 53 (kontrol: 26; deney: 27) öğrenciden oluşmaktadır. Çalışmanın yapıldığı şubelerin biri kontrol grubu öteki deney grubu olmak üzere rastgele belirlenmiştir. Uygulama 9 hafta sürmüştür. Araştırmanın nitel verileri ise 2006-2007 eğitim-öğretim yılından itibaren okullarda kullanılan Türkçe ders kitapları analiz edilerek elde edilmiştir. Nicel veriler Sosyal Bilimler İstatistik Programı SPSS 22.00’de ve tek yönlü ANOVA analiziyle, nitel veriler ise doküman analizi ile değerlendirilmiştir. Verilerin analizi sonucunda 2006-2007 eğitim-öğretim yılından itibaren ortaokullarda kullanılan Türkçe dersi öğrenci çalışma kitaplarında bulmacaların sıklıkla yer aldığı; bulmaca etkinlikleriyle gerçekleştirilen kavram öğretiminin öğrencilerin akademik başarı ve derse karşı tutumu üzerinde anlamlı bir farklılık yaratmadığı görülmüştür. Farklı değişkenlerin (cinsiyet, bulmaca çözmeyi sevme, bulmaca çözme sıklığı, hangi tür kaynaklardan bulmaca çözüldüğü, bulmaca çözme sebebi, bilinmeyen kelimeleri araştırma, bulmaca sözlüğü kullanma) deney grubu öğrencilerinin kavram öğretimi başarıları üzerinde etkili olup olmadığına ilişkin yapılan analizler sonucunda bu değişkenlerinin başarı üzerinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık oluşturmadığı görülmüştür.