Ergenlerde Kendine Zarar Verme Davranışının Yordayıcıları Olarak Öz Duyarlık ve Stresle Başa Çıkma Tarzları

Abstract

Kendine zarar verme davranışı, bireyin intihar amacı taşımaksızın kendi bedeninde amaçlı olarak hasar oluşturması şeklinde tanımlanmaktadır. Özelikle ergenler ve genç yetişkinler arasında her geçen gün yaygınlık kazanan önemli sorunlardan biri olması nedeniyle önemlidir. Bu araştırmada; bazı sosyo-demografik değişkenlere göre ergenlerde kendine zarar verme davranışını; kendine zarar verme davranışı, öz duyarlık ve stresle başa çıkma tarzları arasındaki ilişkiyi ve öz duyarlık ve stresle başa çıkma tarzlarının kendine zarar verme davranışını yordayıp yordamadığını incelemek amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2017-2018 eğitim öğretim yılında Bayburt İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı liselerde öğrenim gören toplam 608 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, Kendine Zarar Verme Davranışı Değerlendirme Envanteri, Öz Duyarlık Ölçeği ve Ergenler İçin Başa Çıkma Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler üzerinde Bağımsız Örneklem t Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi, Pearson Korelasyon Analizi, Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre kendine zarar verme davranışının cinsiyete ve disiplin cezası alıp almama durumuna göre anlamlı bir farklılık gösterdiği gözlenirken; sınıf düzeyine, okul türüne, not ortalamasına ve yatılı gündüzlü okuma durumuna göre anlamlı bir farklılık göstermediği bulunmuştur. Ayrıca araştırmada kendine zarar verme davranışının öz duyarlığın alt boyutlarından sadece öz yargılamanın ve başa çıkma tarzlarından olumsuz başa çıkma stratejisinin pozitif yönde anlamlı birer yordayıcıları olduğu ortaya konulmuştur. Çalışma bulgularından çıkan sonuçlar ilgili alan yazın ışığında tartışılmıştır ve bu sonuçlar doğrultusunda hem araştırmacılar için hem de uygulayıcılar için bazı öneriler sunulmuştur.