Öğretmen Öğretim Stiline Göre Ortaokul Öğrencilerinin Beden Eğitimi Yatkınlıklarının İncelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi yatkınlıklarını bazı değişkenlere ve ortaokul öğrencilerinin görüşlerine göre incelemek ve öğrencilerin beden eğitimine yönelik tutum ve özyeterlikleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırmada karma yöntem kullanılmış olup, yakınsayan paralel karma yöntem deseninde tasarlanan araştırmanın nicel bölümünde betimsel araştırma modeli; nitel bölümünde ise özel durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın nicel bölümünün çalışma grubunu 2017- 2018 eğitim öğretim yılında Trabzon ili Ortahisar ilçesinde 8 farklı ortaokulda 5, 6, 7 ve 8. sınıfta öğrenim gören 743 kız ve 734 erkek toplam 1477 öğrenci ile bu öğrencilerin beden eğitimi derslerine giren 8 kadın ve 21 erkek toplam 29 beden eğitimi öğretmeni oluşturmuştur. Nitel bölümün çalışma grubu ise nicel bölümde yer alan öğrenciler içerisinden seçilen 14 kız ve 13 erkek toplam 27 öğrenciden oluşmuştur. Araştırmada kullanılan veri toplama araçları ‘Beden Eğitimi Yatkınlık Ölçeği (Öncü, Gürbüz, Küçük-Kılıç ve Keskin, 2015)’, ‘Öğretim Stili Ölçeği (Sarıtaş ve Süral, 2010)’ ve yarı yapılandırılmış görüşme formudur. Nicel verilerin analizinde betimsel istatiksel yöntemler, t-testi, ANOVA ve regresyon analizi kullanılmıştır. Nitel verilerin analizinde ise betimsel analiz metodundan yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular doğrultusunda, araştırmanın nicel bölümünde ortaokul öğrencilerinin beden eğitimine ilişkin tutum ve özyeterliklerinin orta seviyenin üzerinde olduğu belirlenmiştir. Kız ve erkek katılımcıların beden eğitimine ilişkin tutumlarının değişmediği, erkek öğrencilerin beden eğitimi dersine ilişkin özyeterliklerinin kız öğrencilerden daha yüksek olduğu, sınıf seviyesi büyüdükçe öğrencilerin beden eğitimi dersine ilişkin tutum ve özyeterliklerinin farklılaştığı, beden eğitimi dersleri kadın beden eğitimi öğretmenleri tarafından yürütülen öğrencilerin beden eğitimi dersine ilişkin tutum ve özyeterliklerinin daha yüksek olduğu ve beden eğitimi derslerini yürüten öğretmenlerin yaşları büyüdükçe öğrencilerin beden eğitimi dersine ilişkin tutum ve özyeterliklerinin azaldığı görülmüştür. Beden eğitimi derslerini yürüten öğretmenlerin baskın öğretim stillerine göre öğrencilerin beden eğitimi dersine ilişkin tutum ve özyeterliklerinin değişmediği, beden eğitimi derslerini yürüten öğretmenlerin bilgi aktarıcı öğretim stili düzeyine ve kişisel öğretim stili düzeyine göre öğrencilerin beden eğitimi dersine ilişkin tutum ve özyeterliklerinin değişmediği, otoriter öğretim stili düzeyi “yüksek” olan beden IV eğitimi öğretmenleri tarafından dersleri yürütülen öğrencilerin beden eğitimi dersine ilişkin tutumları ve özyeterliklerinin daha düşük olduğu ve beden eğitimi dersleri rehber öğretim stili düzeyi “orta” olan beden eğitimi öğretmenlerince yürütülen öğrencilerin beden eğitimine ilişkin tutumlarının daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Ailesinde sporla ilgilenen (sporcu, izleyici, hakem, antrenör gibi) birey bulunduğunu, okul spor takımında yer aldığını ve bir spor kulübüne bağlı (lisanslı) olarak spor yaptığını belirten ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi dersine ilişkin tutum ve özyeterliklerinin daha yüksek olduğu saptanmıştır. Ayrıca öğrencilerin beden eğitimi dersine ilişkin tutumları ile özyeterlikleri arasında pozitif yönde orta düzeyde anlamlı bir ilişki olup, öğrencilerin beden eğitimine yönelik tutumları, özyeterliklerini %14 oranında açıklamaktadır. Araştırmanın nitel bölümünde ortaokul öğrencileri beden eğitimi dersinin önemli bir ders olduğunu ve verimli geçtiğini, haftalık ders saatini yeterli bulduklarını, ders işledikleri ortamın uygun olduğunu, dersi yürüten beden eğitimi öğretmeninin cinsiyetinin önemli olmadığını ve öğretmenin sahip olduğu kişilik özelliklerinin derse olan tutumu etkilediğini, beden eğitimine yönelik tutumlarının olumlu olduğunu ve derse karşı tutumlarının zamanla arttığını, beden eğitimi dersinde yeterli olduklarını ve beden eğitimi dersinde yeterli olmanın “etkinlikleri yapabilmek” anlamına geldiğini belirtmişlerdir. Öğrenciler ailede sporla ilgilenen (izleyici, sporcu, antrenör, hakem gibi) birey bulunmasının beden eğitimi dersine ilişkin ilgilerini, okul spor takımlarında yer almanın ve bir spor kulübüne bağlı olarak spor yapmanın beden eğitimi dersine ilişkin ilgilerini ve dersteki performansı etkilediğini/etkileyeceğini belirtmişlerdir.